Türk hukukunda kişilik değerlerinin yaşam sırasında ticari işlemlere konu edilebileceği konusunda bir kuşku bulunmamaktadır. Tartışmalı konu, bu değerler üzerindeki kişilik hakkının mirasla geçip geçemeyeceğidir. Benimsenecek yaklaşım, önemli pratik sonuçlar ortaya çıkarabilecek niteliktedir: Piyasa ilişkilerinde ölenin kişilik değerleri, yaygın biçimde, üzerinden kar elde edilebilecek bir kaynak olarak kullanılmaktadır. Yıllar önce yaşamlarını yitirmiş James Dean, Marilyn Monroe, Cem Karaca, Kemal Sunal gibi ünlülerin isimleri, sesleri ve görüntüleri, bugün dahi ticarileştirilebilir birer değer olarak işlev görmeye devam etmektedir. Güncel teknoloji, bu değerlerin kullanımı için yeni imkanlar yaratmakta; ticari faaliyet, gelişecek yeni alanlar bulmaktadır. Şu halde, böylesi değerler, ölümle birlikte kamunun serbest kullanımına mı açılmaktadır? Yoksa bu varlıklar üzerindeki kişilik hakkı sona ermeyip mirasla geçebilmekte midir? Ya da ölenin yakınlarını bu değerlerin kullanımı üzerinde söz sahibi kılabilecek başkaca hukuki temellendirmeler bulunmakta mıdır? Çalışma, bu sorulara yanıtlar aramakta; 1950'li yıllarda başlayan bir gelişimle bu tür kişilik değerleri üzerindeki hakkın mirasla geçebilirliğini tartışan ABD hukukunu da inceleyerek karşılaştırmalı hukuk verilerinden yararlanmayı amaçlamaktadır.(ARKA KAPAKTAN)

 

İÇİNDEKİLER

 

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
KİŞİLİK HAKLARININ GENEL ÇERÇEVESİ, MADDİ DEĞER KAZANAN KİŞİLİK DEĞERLERİ ve HUKUK POLİTİKASI AÇISINDAN MİRASLA GEÇEBİLİRLİK SORUNU
1. Türk ve ABD Hukuklarında Kişiliğin Korunmasının Genel Çerçevesi
1.1. Türk Hukukunda Ana Hatlarıyla Kişilik Hakkı
1.2. ABD'de Ana Hatlarıyla Gizlilik Hakkı (Right to Privacy)
2. Maddi Değere Sahip Kişilik Değerlerine Karşı Yaklaşım ve İmaj Hakkının Doğuşu
2.1. Türk Hukukunda Maddi Değere Sahip Kişilik Değerlerine Yaklaşım
2.2. ABD'de Gizlilik Hakkından Doğan Bağımsız Bir Hak Olarak İmaj Hakkının (Right of Publicity) Gelişimi
2.3. İmaj Hakkının ve Kişilik Haklarının Malvarlıksal Yönünün Temellendirilmesi
2.4. İmaj Hakkının Kişi Varlığı ya da Malvarlığı Hakkı Olarak Nitelendirilmesi ve Bu Nitelendirmenin Önemi -ya da Önemsizliği-
3. Maddi Değer Kazanan Kişilik Haklarının Mirasla Geçebilirliğine Dair Hukuk Politikası Tartışması
3.1. Genel Olarak
3.2. Mirasla Geçiş Lehine Görüşler
3.3. Mirasla Geçiş Aleyhine Görüşler
3.4. Değerlendirme

 

İKİNCİ BÖLÜM
KİŞİLİK HAKLARININ MİRASLA GEÇEBİLİRLİĞİNE İLİŞKİN MEVCUT HUKUKUN DEĞERLENDİRİLMESİ
1. Genel Olarak Mirasla Geçen ve Geçmeyen Özel Hukuk İlişkileri
2. Kişilik Haklarının Mirasla Geçişine İlişkin Genel Durum
2.1. ABD'de İmaj Hakkının Düzenleniş Biçimi
2.2. Türk Hukukunda Kişilik Haklarının Mirasla Geçebilirliğine İlişkin Genel Görünüm
3. Kişilik Hakkının Bazı Özel Görünüş Biçimleri Bakımından Durum
3.1. Eser Sahipliğinden Doğan Manevi Haklar
3.2. Mektup, Hatıra ve Benzeri Yazılar ile Kişinin Görüntüsü Üzerindeki Hakkı
3.3. Dijital Varlıklar Üzerindeki Kişilik Hakkı
4. Genel Perspektif: Mirasla Geçebilir Kişilik Hakları
4.1. Mirasla Geçişin Temel Dayanakları
4.2. Mutlak Hakların Sınırlı Sayıda Oluşu Mirasla Geçişe Engel midir?
4.3. Mirasla Geçiş Rejiminin Belirlenmesi Sorunu

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KİŞİLİK HAKLARININ MİRASLA GEÇİŞİNİN VE MİRASLA GEÇEN KİŞİLİK HAKLARININ SINIRLANDIRILMASI
1. Kişilik Haklarının Mirasla Geçebilirliğinin Yaşam Sırasında Kullanım Şartına Bağlanması
1.1. Genel Olarak
1.2. Şartın Aranması Gerektiği Görüşü
1.3. Şartın Aranmaması Gerektiği Görüşü
1.4. Bir Yaşam Sırasında Kullanım Şartı Olarak TMK m. 25/IV Hükmü
1.5. Görüşümüz
2. Mirasla Geçen Kişilik Haklarının Kullanımının Tescile Tabi Kılınması
3. Mirasla Geçen Kişilik Haklarının Süre Yönünden Sınırlanması
4. Mirasla Geçen Kişilik Haklarının Mirasbırakanın Post Mortal Kişilik Hakları Tarafından İçerik Yönünden Sınırlanması
4.1. Kişiliğin Manevi Yönünün Ölüm Sonrasında Korunması
4.2. Hatıranın Korunması Öğretisi
4.3. Kişiliğin Post Mortal Korunması Kuramı
4.4. Değerlendirme
4.5. Mirasbırakanın Post Mortal Kişiliğinin Mirasçılardan Korunması
SONUÇ

 

KAYNAKÇA