Muacceliyet, alacaklı açısından ifa zamanınının görünümüdür. Buna göre alacaklı, muacceliyetten itibaren kendisine borçlanılan edimi talep edebilir ve yine bu amaçla ifa davası açabilir. Bunun yanında muacceliyet, borçlar hukukundaki birçok kurum ile de ilişki içindedir. Özellikle borçlu temerrüdü, zamanaşımı ve takas gibi borçlar hukukunun esaslı kurumlarının etkilerini doğurması muacceliyetin gerçekleşmesine bağlıdır. Borç ilişkilerine dair birçok uyuşmazlığın çözümü de öncelikle muacceliyete ilişkin bir incelemeyi gerektirir. Bu çalışmada muacceliyet, sözleşmeden doğan alacak hakkı bağlamında tüm yönleriyle incelenmiş, karşılaştırmalı hukuktan yararlanılarak konunun teorik temelleri detaylıca ortaya konmuş, muacceliyetle ilişkili hukuki sorunlar tespit edilerek bu sorunlara çözüm önerileri sunulmuştur.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
Giriş
Birinci Bölüm
Muacceliyet Kavramı ve Muacceliyete İlişkin Özellikler
I. İfa Zamanının Görünümü Olarak Muacceliyet ve İfa Edilebilirlik
A. Genel Olarak İfa Zamanı
B. Muacceliyet Kavramı
C. İfa Edilebilirlik Kavramı ve İfa Edilebilirliğin Muacceliyet ile İlişkisi
II. Borç, Alacak Hakkı ve Talep Hakkı Kavramlarının Muacceliyet ile İlişkisi
A. Borç ile Alacak Hakkı İlişkisi ve Bu Bağlamda Muacceliyete Dair Terminolojinin Tespiti
B. Muacceliyet ile Alacak Hakkı Arasındaki İlişki
C. Alacak Hakkı İle Talep Hakkı Arasındaki İlişki ve Bu İlişkinin Muacceliyet Bakımından Değerlendirilmesi
III. Muacceliyetin Borçlu Temerrüdünün Gerçekleşmesi ile İlişkisi
IV. Sürekli Edimler Bakımından Muacceliyet
V. Borçlunun Sahip Olduğu Defilerin Muacceliyet ile İlişkisi
A. Genel Olarak
B. Ödemezlik Def'i ve TBK m. 98'in Alacaklıya Tanıdığı Defi Hakkının Muacceliyetle İlişkisi
C. Zamanaşımı Def'inin Muacceliyetle İlişkisi
VI. Eksik (Doğal) Borç Olarak Değerlendirilen İlişkiler Bakımından Muacceliyet
VII. Sözleşmenin Hükümsüzlük Hallerinin Muacceliyete Etkisi
VIII. İvaz Miktarını Alacaklının Borçluya Bildireceği Haller Bakımından Muacceliyete İlişkin Değerlendirme
IX. Muacceliyet Gerçekleşmeden İfa (Eda) Davası Açılmasının Sonucu
A. Genel Olarak
B. Alman ve İsviçre Hukuku'ndaki Görüşler
C. Türk Hukuku'ndaki Görüşler
D. Yargıtay Uygulaması
E. Değerlendirme
İkinci Bölüm
Muacceliyetin Belirlenmesi
I. Muacceliyetin Sözleşme ile Belirlenmesi
A. Genel Açıklamalar
B. TBK m. 117/II Anlamında Belirli Vade Kararlaştırılması
C. Sözleşme Taraflarından Birine Muacceliyeti Belirleme Hakkının Verilmesi
D. Edimin Bir Olayın Gerçekleşmesinden İtibaren Belirli Bir Süre İçinde veya Sonunda İfa Edileceğinin Kararlaştırılması Halinde TBK m. 117/II Anlamında Belirli Vadenin Söz Konusu Olup Olmayacağı Sorunu
E. TTK m. 1530 Hükmünün Muacceliyet ve TBK m. 117/II Anlamında Belirli Vade Bakımından Değerlendirilmesi
F. Taraflar Arasındaki Sözleşmenin Kesin Vadeli İşlem Niteliğinde Olması
G. Muacceliyetin Ne Zaman Gerçekleşeceği Belli Olmayan Bir Olaya Bağlanması
H. Muacceliyetin Gelecekte Gerçekleşmesi Şüpheli Bir Olaya Bağlanması
I. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde Önce İfa Yükümlülüğünün Kararlaştırılmış Olması
J. Vade ve Sürelerin Belirlenmesine İlişkin Kanundaki Hükümler
II. Muacceliyetin Kanundaki Özel Hükümlere Göre Belirlenmesi
A. Genel Olarak
B. Taşınır Satışında Bedel Alacağının Muacceliyetine İlişkin TBK m. 234
C. Kira Bedeli Alacağının Muacceliyetine İlişkin TBK m. 314
D. Eser Sözleşmesinde Bedel Alacağının Muacceliyetine İlişkin TBK m. 479
E. Kefalet Sözleşmesine İlişkin Hükümler Kapsamında Kefalet Alacağının Muacceliyetinin Değerlendirilmesi
III. Muacceliyetin Hukuki İlişkinin Özelliğine Göre Belirlenmesi
IV. Muacceliyetin Derhal Gerçekleşmesi
A. Genel Olarak
B. "Derhal" Kavramı
C. Sözleşmenin Kurulma Anı Bakımından Değerlendirme
V. Muacceliyetin Ertelenmesi
A. Genel Olarak
B. Erteleme Sözleşmesi
C. Ertelemenin Sonuçları
D. Pactum De Non Petendo
E. Muacceliyetin Ertelenmesi Sonucunu Doğurabilecek Diğer Haller
Üçüncü Bölüm
Muacceliyetin Zamanaşımı ve Takas ile İlişkisi
I. Genel Olarak
II. Muacceliyetin Zamanaşımı ile İlişkisi
A. Genel Olarak Zamanaşımı
B. Zamanaşımı Süresinin Muacceliyetten İtibaren Başlaması Kuralı
C. Zamanaşımı Süresinin Muacceliyetten İtibaren Başlamasının İstisnası Olarak TBK m. 149/II
D. Muacceliyete İlişkin Anlaşmaların Zamanaşımı Süresinin Başlangıcına Etkisi
III. Muacceliyetin Takas ile İlişkisi
A. Takasın Şartı Olarak Alacağın Muaccel Olması
B. Aktif Alacağın Muaccel Olması Şartının İstisnaları
C. Alacağın Devrinde Takasa İlişkin Özellikler ve Bunun Muacceliyet ile İlişkisi
Sonuç
Kaynakça