ÇEVİRENLER: AHMET ÇAĞRI YILDIZ / BEYZA ÖZBULUT

 

Bu kitap, Alman ve Avrupa Anayasa Hukukuna ilişkin bir ders kitabının Türkçe çevirisidir. Biz yazarlar, ikimiz de Almanya'nın Münster Üniversitesi'nde Kamu Hukuku profesörleri olarak görev yapmaktayız ve Türkiye ile uzun yıllardır iyi düzeyde bilimsel ilişkilerimiz mevcuttur. Bu ders kitabı 2018'deki ilk baskısından bu yana Almanya'da geniş bir yaygınlık kazanmıştır ve C. H. Beck yayın evi tarafından düzenli olarak basılmaktadır. Türkçe çevirisi ise 2022 tarihli 3. baskıya dayanmaktadır. Kitap yenilikçi bir konsepti takip etmektedir: Alman ve Avrupa düzeyindeki hukuki düzenini birlikte ele almakta ve bu sayede Avrupa Birliği'ndeki anayasa hukukunun çok düzeyli sistemini açıklamaktadır.(ÖNSÖZDEN)

 

İÇİNDEKİLER

 

Kısım 1. Anayasa

 

Bölüm 1. Anayasa Hukukunun Referans Noktaları
A. Anayasa Hukuku Yaklaşımları: Anayasa Dogmatiği ve Anayasa Teorisi
B. Anayasal Kavramlar ve Anayasal İşlevler
I. Biçimsel ve Maddi Anlamda Anayasa
II. Anayasanın İşlevleri
III. Farklı Anayasal İşlevlerin Anayasa ile Olağan Hukuk Arasındaki İlişki Açısından Sonuçları
C. Anayasa ve Devlet
I. Devlet ve Anayasa İlişkisi
II. Devlet ve Toplum Arasındaki Ayrımın Anayasal İşlevler Açısından Önemi
III. Anayasa Fikri, Demokrasi ve Halk Egemenliği Arasında Bağlantı Kurulması
D. Anayasa ve Avrupa Birliği
I. Avrupa Birliği İçin Sınıflandırma Denemeleri
II. Avrupa Anayasal Sorununun Yönleri
III. Değerlendirme Kriterleri
IV. Sonuç: Avrupa Birliği'nin Anayasası Olarak Birlik Antlaşmaları

 

Bölüm 2. Kurucu İktidar ve Anayasa Yapımı
A. Anayasa Teorisinin Temel Kavramları
I. Egemenlik
II. Temel Kavramlar: Pouvoir Constituant ve Pouvoirs Constitués
III. Oluşturulmuş Güç Olarak Devlet Halkı
IV. Devlet Mensubiyeti ve Birlik Vatandaşlığı
B. Federal Almanya Cumhuriyeti'nin Anayasası Olarak Federal Anayasa
I. 1949 Federal Anayasası'nın Yapılması ve Meşruiyet Temelleri
II. Birleşik Alman Anayasası Olarak Federal Anayasa
III. Federal Anayasa Madde 146
C. Avrupa Birliği'nin Anayasa Hukuku Olarak Avrupa Birliği Antlaşmaları
I. Sözleşmesel Temeller
II. Temel Kavramsal Anlayış
III. Birliğe Katılım (ABA Madde 49)
IV. Birlikten Çekilme İmkanı (ABA Madde 50)

 

Bölüm 3. Anayasa Hukukunun Özellikleri
A. Anayasanın Normatifliği
I. Doğrudan Uygulanabilir Hukuk Olarak Anayasa Hukuku
II. Kurallar ve İlkelerin Hukuk Teorisi Bakımından Ayrımı
III. Giriş Bölümleri
B. Anayasa Hukukunun Üstünlüğü
I. Ulusal Hukukta Normlar Hiyerarşisi
II. Avrupa Birincil ve İkincil Hukuku
C. Anayasal Yorumlama Yöntemleri
I. Federal Anayasanın Yorumlanması
II. Avrupa Birincil Hukukunun Yorumlanması

 

Bölüm 4. Alman Hukuku ve Avrupa Hukuku Arasındaki İlişki
A. Giriş
I. Konular ve Sorular
II. Başlangıç Noktaları
III. Alman ve Avrupa Hukuku Arasındaki İlişkinin Karmaşıklığının Nedenleri
B. Birlik Hukuku Perspektifinden Ulusal Hukukla İlişki
I. Üye Devletlerin Birlik Değerleriyle İlgili Yükümlülüğü
II. Avrupa Hukukunun Doğrudan Uygulanabilirliği ve Önceliği
C. Federal Anayasa'nın Bütünleştirici Anayasal Hukuku
I. Entegrasyon Görevi: Bir Devlet Hedefi Olarak Avrupa Birliği
II. Entegrasyonun Ön Koşulu: Avrupa Birliği'nin Federal Anayasa ile Yapısal Paralelliği
III. Egemenlik Haklarının Avrupa Birliği'ne Devri İçin Entegrasyon Prosedürü
IV. Federal Anayasa Perspektifinden Birlik Hukukunun Doğrudan Uygulanabilirliği ve Uygulanma Önceliği
V. Federal Anayasa Mahkemesi'nin Denetim Yetkisinin Birlik Hukuku ile Uyumu
D. Derinleşme
I. Aktör Merkezli Bakış: Bir Yargısal Yetki Uyuşmazlığı Olarak Uygulanma Önceliği
II. Siyasi Etkiler: Yargısal İnatçılık Yoluyla Temel Haklar ve Demokraside İlerlemeler
III. Anayasa Teorisi: Heterarşik Bir Hukuki Kaynaklar Doktrininin Olanakları

 

Kısım 2. İlkeler

 

Bölüm 5. Demokrasi
A. Bir Egemenlik Biçimi Olarak Demokrasi
I. Batı Demokrasi Kavramının Temel İlkeleri
II. Temsili Demokrasi İlkesi
III. Çoğunluk İlkesinin Gerekçelendirilmesi ve Sınırları
IV. Demokrasi ve Hukuk Devleti İlkesi Arasındaki İlişki
B. Federal Anayasa'nın Demokrasi Kavramı
I. Temsili Demokrasi Lehine Tutarlı Karar
II. Tüm Devlet Otoritesinin Demokratik Meşrulaştırılması İçin Gerekenler
III. Bu Meşrulaştırma Modelinin Tek Taraflılığına Yönelik Eleştiriler
IV. Demokrasi İlkesinin Sübjektifleştirilmesi
C. Avrupa Birliği'nin Demokratik Meşrulaştırılması
I. Avrupa Birliği'nin Demokratik Anayasalaşmasının Gerekliliği
II. Uluslarüstü Demokratik Meşrulaştırmanın Yapısal Sorunları
III. Avrupa Birliği'nin Parlamenter Meşrulaştırılması
IV. Avrupa Birliği İçin Alternatif ve Tamamlayıcı Meşrulaştırma Kavramsallaştırmaları
D. Entegrasyonun Önünde Bir Engel Ya Da Entegrasyon İçin Bir Gereklilik Olarak Demokrasi
I. Avrupa Entegrasyonunun Önünde Bir Engel Olarak Demokrasi
II. Entegrasyon İçin Bir Gereklilik Olarak Demokrasi

 

Bölüm 6. Hukuk Devleti
A. Kuvvetler Ayrılığı
I. Federal Anayasa'da Kuvvetler İç İçe Geçmesi
II. Birlik Kurumlarının Kurumsal Dengesinin Gerekliliği
B. Kanunun Üstünlüğü ve Zorunluluğu
I. Kanunun Üstünlüğü
II. Kanunilik Zorunluluk(ları)
C. Hukuk Güvenliği
I. Hukuki Açıklık
II. Geriye Yürümezlik Yasağı
D. Ölçülülük
E. Bir Özgürlük, Güvenlik ve Hukuk Alanı Olarak Avrupa Birliği

 

Bölüm 7. Federal Devlet, Sosyal Devlet, Cumhuriyet, Laiklik
A. Federal devlet
I. Eyaletlerin Anayasal Özerkliği ve Homojenlik Şartı
II. Federal Sadakat
III. Rekabetçi Federalizme Karşı Üniterleşme
IV. Yeniden Yapılanma (Federal Anayasa Madde 29)
B. Refah devleti
I. Maddi İçerik
II. Bağlayıcılık ve Hukuki Etki
III. Sosyal Bir Birlik Olarak Avrupa Birliği
C. Cumhuriyet
I. Şekli Cumhuriyet Anlayışı
II. Cumhuriyet İlkesinin Maddi İçeriği?
D. Devlet Erkinin Laikliği

 

Kısım 3. Kurumlar

 

Bölüm 8. Parlamentolar
A. Alman Federal Meclisi ve Avrupa Parlamentosu'nun İşlevleri Ve Yetkileri
I. Temsil
II. Seçim ve Kuruculuk
III. Yasama
IV. Bütçe Hukuku
V. Denetim
VI. Federal Meclis'in Avrupa Birliği'nin İşlerine Katılımı
B. Parlamento Seçimleri
I. Alman Federal Meclisi Seçimleri
II. Avrupa Parlamentosu Seçimleri
C. Fesih hakkı
I. Alman Federal Meclisi
II. Avrupa Parlamentosu
D. Parlamentoların Yapısı ve İşleyişi
I. Federal Meclis'in Yapısı ve İşleyişi
II. Avrupa Parlamentosu'nun Yapısı ve İşleyişi

 

Bölüm 9. Yasama İşlevine Sahip Yürütmesel Organlar
A. Birbirine Geçmiş Yetki ve Düzeylerin İfadesi Olarak Federal Konsey ve Avrupa Birliği Konseyi
I. Federal Konsey ile Avrupa Birliği Konseyi Arasındaki Yapısal Ortaklıklar
II. Yetkilerin ve Kademelerin İç İçe Geçmesinin Amacı ve Nedenleri
III. Sonuçlar ve Karşı Stratejiler
B. Federal Konsey
I. Teşkil
II. Kuvvetler Ayrılığı Kavramı Çerçevesinde İşlevi
III. Federal Konsey'in Yetkileri
IV. Federal Konsey'in Çalışma Şekli
C. Avrupa Birliği Konseyi
I. Tanımlama
II. Konsey'in Organizasyonu
III. Konsey'in Yetkileri
IV. Çalışma Biçimleri, Usul ve Karar Alma

 

Bölüm 10. Yürütme Organları
A. Yürütmenin Tanımlanmasına İlişkin Sorunlar
B. Federal Başkan
I. Konum, İşlev ve Yetkiler
II. Federal Kongre Tarafından Seçim
III. Federal Cumhurbaşkanının Temsili
IV. Cumhurbaşkanının Görevden Alınması
C. Federal Hükümet
I. Hukuki Dayanak
II. Pozisyon, İşlevler ve Yetkiler
III. Federal Hükümetin Atanması ve Görev Süresinin Sona Ermesi
IV. Federal Hükümetin Yapısı ve İşleyişi
D. Avrupa Birliği Zirvesi
I. Pozisyon, İşlev ve Yetkiler
II. Teşkil
III. Çalışma Şekli
E. Avrupa Komisyonu
I. Pozisyon, İşlevler ve Yetkiler
II. Yapı, Atama, Görevden Alma
III. Komisyon'un Çalışma Yöntemleri
F. Diğer Yürütme Organları
I. Merkez Bankaları
II. Ortak Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi
III. Reform Perspektifi: Avrupa Ekonomik Yönetişimi ve Avrupa Maliye Bakanı?

 

Bölüm 11. Mahkemeler
A. Alman Yargısının Yapısı
I. Federal Anayasa Mahkemesi
II. Uzmanlaşmış Yargı Alanları
B. Avrupa Yargısının Yapısı
I. Birlik Mahkemeleri
II. Avrupa Adalet Divanı'nın Avrupa Entegrasyonu Sürecindeki İşlevi
C. Hakimlerin Atanması ve Yasal Statüleri
I. Federal Anayasa Mahkemesi Yargıçlarının Seçimi
II. Avrupa Adalet Divanı Yargıçlarının Atanması
III. İhtisas Mahkemeleri Hakimlerinin Atanması
IV. Yargıç Bağımsızlığının Güvenceleri

 

Bölüm 12. "Anayasal Yaşama Katılan Organlar" Olarak Partiler
A. Parti Kavramı ve İşlevi
I. İşlev
II. Parti Kavramı
B. Federal Anayasa Bağlamında Anayasal Statü
I. İç düzen
II. Özgürlük ve Eşitlik
III. Parti Finansmanı
IV. Parti Yasağı
V. Partilerin Hukuken Korunması
C. Avrupa Düzeyinde Partilerin Anayasal Konumu

 

Kısım 4. Usul

 

Bölüm 13. Anayasa Değişikliği
A. Federal Anayasa Değişikliği
I. Anayasa Değişikliği Usulü
II. Anayasal Değişikliğinin Maddi Sınırları (Federal Anayasa madde 79 fıkra 3)
III. Direnme Hakkı (Federal Anayasa madde 20 fıkra 4)
B. AB Antlaşmalarının Değiştirilmesi
I. Antlaşma Değişikliği Usulü (ABA madde 48)
II. Ulusal Anayasa Hukukundaki Yetkilerin Devrinin Sınırları
III. Antlaşma Değişikliği Altında Daha Derin Entegrasyon Usulü

 

Bölüm 14. Yasama
A. Yasamanın Anlamı, Biçimleri ve Yol Gösterici İlkeleri
I. Yasama, Yürütme ve Yargı Arasındaki İlişki
II. Yasama Aktörleri
III. Yasama İçin İdealler, Yol Gösterici İlkeler ve Rasyonellik Gereklilikleri
B. Yasama İçin Yetki Alanları
I. Avrupa ve Alman Anayasa Hukuku Arasındaki Yapısal Paralellikler ve Farklılıklar
II. Yetkilerin Uluslarüstü ve Devlet İçi Dağılımına İlişkin İlkeler
III. Yetkilendirme Hükümlerinin Uygulanma Sistematiği ve Alanı
IV. Yetki Kategorileri
V. Yetkilerin Kullanılmasına İlişkin Kurallar
VI. Usulü Güvenceler ve Yetki Düzenlemelerinin Yargılanabilirliği
C. Yasama Organları ve Katılmaya Yetkililer
I. Yetki Alanı ve Organ Yetkileri Arasındaki İlişki
II. Yasama İnisiyatifi Hakkı
III. Federal Yasama İçin Organ Yetkileri
IV. Avrupa Birliği Yasaması İçin Organ Yetkileri ve Katılım Hakları
D. Parlamenter Yasama Süreci
I. Yasama Sürecine Anayasal ve Sosyolojik Bakış
II. Yasa Tasarılarının Alman Federal Meclisi'nde Okunması ve Komisyonlarda Görüşülmesi
III. Avrupa Birliği Yasa Tasarılarının Görüşülmesi
IV. Uzlaştırma Usulü
V. Yasama Kararı, Yasaların Yayımlanması ve Yürürlüğe Girmesi
E. Yürütme Yasamasının Anayasal Gereklilikleri ve Kısıtlamaları
I. Yürütme Mevzuatının Amaçları ve Meşrulaştırma Sorunları
II. Yürütme Yasamasının Biçimleri
III. Yürütmenin Kanun Eklentisi Yasama Yapmasına İlişkin Anayasal Gereklilikler

 

Bölüm 15. Yargı
A. Yargı Yetkileri
I. Yargı Tekeli
II. Egemen Eylemlerin Gerekçelendirilebilirliği
III. Anayasa Mahkemelerinin "İçtihat Birliği"
IV. Normları Reddetme Yetkisi
B. Federal Anayasa Mahkemesi Önünde Seçilmiş Davalar
I. Anayasal Usul Hukukunun Temel Şeması
II. Organ Uyuşmazlığı Usulü
III. Soyut Norm Denetimi
IV. Somut Norm Denetimi
C. Avrupa Adalet Divanı Önündeki Usuller
I. İptal Davası
II. Ön Karar Usulü
III. Sözleşme İhlali Davaları