Türk hukukunda sözleşmelerin uyarlanması kurumunu, gelişimini, konu hakkında tartışmalı ve sorunlu meselelere çözüm önerilerinde bulunmak amacıyla yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmada, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 138. maddesi çerçevesinde sözleşmenin uyarlanması ile ilgili temel kavramlar, öğretide ileri sürülen görüşler, sözleşmenin uyarlanması için gerekli şartlar, uyarlama hakkının hukuki niteliğine ilişkin öğretideki farklı görüşler, hakkın kullanılması ve sözleşmenin sona erdirilmesi Yargıtay içtihatlarından da yararlanmak suretiyle üç ayrı bölüm altında incelenmiştir. Tezin bütününde Covid-19 salgınının sözleşmelerin uyarlanması kurumuna etkileri de dahil olmak üzere, güncel olaylarla birlikte bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışmada uyarlamaya ilişkin farklı alanlarda olmak üzere Yargıtay kararlarına etraflıca yer verilmiş, konunun teori ve uygulamada bütünlük arz edecek şekilde ele alınmasına özen gösterilmiştir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI KURUMUNUN TEORİK ÇERÇEVESİ
I. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
A. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ İLKESİ
B. SÖZLEŞMEYE BAĞLILIK İLKESİ (AHDE VEFA) : PACTA SUNT SERVANDA
C. CLAUSULA REBUS SIC STANTIBUS İLKESİ
D. PACTA SUNT SERVANDA ile CLAUSULA REBUS SIC STANTIBUS İLKELERİNİN BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMESİ
E. SÖZLEŞMENİN YORUMLANMASI ve TAMAMLANMASI
II. TÜRK HUKUKUNDA SÖZLEŞMENİN UYARLANMASINA İLİŞKİN GÖRÜŞLER
A. Türk Hukukunda Sözleşmenin Uyarlanmasına İlişkin Görüşler
B. DEĞERLENDİRME
III. İŞLEM TEMELİNİN ÇÖKMESİNİN YAKIN KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ
A. TEMEL HATASI OLUŞTURAN SAİKTE ESASLI YANILMA ve İŞLEM TEMELİNİN ÇÖKMESİ TEORİSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
B. BORÇLUNUN SORUMLULUKTAN KURTULDUĞU SONRAKİ İMKANSIZLIK ile İŞLEM TEMELİNİN ÇÖKMESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
C. AYIP HÜKÜMLERİ ile İŞLEM TEMELİNİN ÇÖKMESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
D. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME ile İŞLEM TEMELİNİN ÇÖKMESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
İKİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ ŞARTLARI VE UYARLAMA HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ
I. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ ŞARTLARI
A. SÖZLEŞMENİN KURULMASINDAN SONRA MEYDANA GELEN DURUM DEĞİŞİKLİĞİNİN VARLIĞI
B. ÖNCEDEN ÖNGÖRÜLEMEZLİK
C. UYARLAMA İSTEYEN TARAFIN (BORÇLUNUN) KUSURUNUN BULUNMAMASI
D. BORÇLUDAN İFANIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİNİN BEKLENEMEZ OLMASI
E. EDİMİN HENÜZ İFA EDİLMEMİŞ veya İFANIN AŞIRI ÖLÇÜDE GÜÇLEŞMESİNDEN DOĞAN HAKLARIN SAKLI TUTULARAK İFA EDİLMİŞ OLMASI
F. UYGUN İLLİYET BAĞI
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
UYARLAMA HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ, HAKKIN KULLANILMASI VE SÖZLEŞMENİN SONA ERDİRİLMESİ
I. UYARLAMANIN HUKUKİ NİTELİĞİ
A. MAHKEME ARACILIĞIYLA KULLANILABİLEN YENİLİK DOĞURAN HAK NİTELİĞİ
B. YENİLİK DOĞURAN HAK NİTELİĞİ
C. MAHKEME KARARININ HUKUKİ NİTELİĞİ
II. UYARLAMA HAKKININ SAHİBİ ve HAKKIN YÖNELTİLECEK OLDUĞU TARAF
III. UYARLAMA HAKKININ KULLANILACAĞI ZAMAN ve HAKKIN SONA ERMESİ
A. DÜRÜSTLÜK KURALININ BİR GEREĞİ OLARAK TARAFLAR İÇİN YENİDEN MÜZAKERE DAVETİ
B. UYARLAMA HAKKININ KULLANILACAĞI ZAMAN
C. UYARLAMA HAKKININ SONA ERMESİ
IV. UYARLAMA DAVASI
A. Hakimin Sözleşmeye Müdahalesi
B. Hakimin Uyarlamaya İlişkin Geçici Hukuki Koruma Kararlarının Değerlendirilmesi
V. UYARLAMANIN YAPILAMAYACAĞI HALLERDE TBK M. 138'DE DÜZENLENEN ÇÖZÜM YOLLARI
A. ANİ EDİMLİ SÖZLEŞMELERDE ÇÖZÜM YOLU: SÖZLEŞMEDEN DÖNME
B. SÜREKLİ EDİMLİ SÖZLEŞMELERDE ÇÖZÜM YOLU: SÖZLEŞMENİN FESHİ
C. DENKLEŞTİRME BEDELİ
SONUÇ
KAYNAKÇA